تجارت الکترونیک را می توان به انجام هرگونه امور تجاری بصورت آنلاین و از طریق اینترنت تعبیر کرد. به عبارت دیگر به هر گونه معامله ایی که در آن خرید و فروش کالا یا خدمات از طریق اینترنت انجام شود تجارت الکترونیکی گفته میشود که مفهوم گسترده تر آن کسب وکار الکترونیک می باشد.
این مدل از کسب وکار در مدت کوتاهی از آغاز پیدایش تا کنون رشد قابل توجهی در کشورهای پیشرفته داشته و پیش بینی میشود با سرعت شگفت انگیزی این رشد در سطح جهانی ادامه داشته باشد.
تجارت الکترونیک در ایران
در کشورمان ایران نیز چندین سال است وب سایت های زیادی در زمینه تجارت الکترونیک فعالیت میکنند. مانند دیجی کالا و دیوار و شیپور و … که هر کدام از مدل های خاص تجارت الکترونیک استفاده می کنند. در این میان نیز با توجه به رشد روز افزون تجارت الکترونیک در شورمان دولت نیز تدابیری در جهت آسودگی هم خریداران و هم صاحبان تجارت الکترونیک انجام داده است. مانند درگاه های پرداخت آنلاین و نماد اعتماد الکترونیک
مزایای تجارت الکترونیک چیست؟
- کاهش هزینه ها
تجارت الکترونیک هزینه های به مراتب پایین تری نسبت به تجارت به روش سنتی دارد. این کاهش هزینه ها هم شامل صاحبان کسب و کارها می شود و هم شامل خریداران. برای مثال صاحبان تجارت الکترونیک هزینه کمتری برای اجاره محل فعالیت خود پرداخت می کند یا اصلا هزینه ای پرداخت نمی کند چون میتواند سفارشات خود را از خانه مدیریت کند. یا برای تبلیغ کسب و کار خود در فضای اینترنت هزینه کمتری نسبت به تبلیغات محیط شهری پرداخت میکند!
در طرف مقابل نیز خریداران هزینه های کمتری برای خرید پرداخت می کنند، از طریق گوشی، تبلت یا لپ تاپ خود برای خرید اقدام میکندد و هزینه رفت و آمد به یک مغازه در مرکز شهر پرداخت نمی کنند.
- سود بیشتر
با توجه به کاهش هزینه های صاحبان کسب و کار سود بیشتری نیز کسب میکنند.
- مقایسه سریعتر
خریداران از طریق سایت های تجارت الکترونیک به راحتی می توانند کالا های مشابه را کنار هم گذاشته و مقایسه کنند. مشکلی که در روش سنتی باید مغازه به مغازه گشت و مشخصات کالا های مختلف را لیست کرد و خریدار ممکن است چندین بار به همان مغازه سر بزند.
- بازاریابی قوی تر
با توجه به سرعت بسیار زیاد بستر وب و شمار بسیار زیاد کاربران خیلی راحت می توانید بازاریابی کنید و محصولات خود را به مشتریان معرفی کنید. در حالی که معرفی تمام ویژگی های محصولات به تمام مشتریان حاضر در فروشگاه به صورت همزمان تقریبا غیر ممکن است!
- کارها به صورت خودکار انجام می گیرد
در تجارت الکترونیک بسیاری از کارها به صورت از پیش تعریف شده انجام می پذیرند. شمارش انبار فقط یک بار انجام می گیرد و در دفعات بعدی موجودی، تعداد فروش حتی سود و زیان نیز توسط برنامه های موجود در وب سایت صورت می گیرد. و یا می توان با استفاده از روش های مختلف میزان علاقه مندی مشتریان به انواع محصولات را جمع آوری کرد.
- بروزرسانی و تغییرات آسان تر
در کسب و کار آنلاین با هزینه بسیار کمتر می توان دکوراسیون سایت را تغییر داد، مقایسه کنید با هزینه تغییر دکوراسیون در روش تجارت سنتی. می توانید دسته بندی های کالا ها را به سادگی تغییر دهید. ویترین خود را هر روز بروز کنید. حتی برنامه ای تعریف کنید تا هر روز یا هر ساعت و یا حتی در هر بازدید محصولات جدیدی برای مشتری نمایش داده شود.
- دسترسی آسان به نظرات دیگران
با فعال سازی بخش نظردهی این امکان را برای مشتریان فراهم می کنید تا نظر خود را در مورد یک کالا به اشتراک بگذارد و اگر خرید کرده باشد تجربه خود را در مورد آن کالا در اختیار مشتری های جدید قرار دهد. این نظرات تاثیر بسیار زیادی روی خرید های بعدی خواهند داشت.
- زمان بیشتر
در تجارت الکترونیک مشتری وقت زیادی برای خرید دارد، اگر در وقت اداری یا تا شب کاری داشته و نتوانسته یک محصولی را که نیاز فوری دارد خریداری کند مشکلی پیش نخواهد آمد، زیرا یک وب سایت تجارت الکترونیک به صورت ۲۴ ساعته در ۷ روز هفته آماده ارائه خدمات خواهد بود. همچنین در طرف دیگر صاحبان کسب و کار نیز می توانند در هر لحظه ای که مناسب بود به بررسی مشکلات احتمالی در سایت و یا آمار های کالا ها بپردازد.
- حذف مشکلات مکان
در این روش فروشنده دیگر مشکل مکانی ندارد. برای انتخاب محل فعالیت دغدغه ای ندارد و همچنین می تواند کالا های خود را به شهر های مختلف بفروشد. خریداران نیز می توانند درحالی که در گوشه ای از یک شهر کوچک در خانه نشسته اند از یک فروشگاه آنلاین که محل فعالیت آن در پایتخت است خرید خود را انجام دهند.
معایب تجارت الکترونیک چیست؟
با وجود مزایای بسیار زیادی که تجارت الکترونیک هم برای فروشنده و هم برای خریداران فراهم می کند این مدل کسب و کار نیز معایبی دارد که در ادامه توضیح مختصری داده می شود.
- اعتماد مشتری
در دنیای کنونی با وجود تعداد بسیار زیاد کسب و کار های آنلاین یافتن سایت های معتبر و قابل اعتماد بسیار سخت شده است. جلب اعتماد مشتری ها در فضای وب نیازمند زمان و برنامه ریزی طولانی است.
- حریم شخصی و امنیت داده ها
در تجارت آنلاین مشتری ها اطلاعات خصوصی خود را برای خرید و تحویل کالا در اختیار فروشنده قرار میدهد. مانند آدرس محل سکونت و شماره تلفن و حتی ممکن است حین خرید آنلاین اطلاعات بانکی مشتری مورد سرقت قرار گیرد. مشکلات تامین امنیت وب سایت در مقابل حملات احتمالی هکرها نیز جز معایب دیگر تجارت الکترونیک می باشد.
- تاخیر در زمان تحویل
در روش کسب و کارهای سنتی مشتری پس از رویت کالا و پرداخت هزینه های مربوطه کالا یا خدمات مورد نظر را بلادرنگ تحویل میگیرد اما در مدل کسب و کار آنلاین ممکن است کالا یا خدمات مورد خریداری شده بسته به فاصله موجود میان فروشنده و خریدار ممکن است تحویل کالا چندین روز به طول بیانجامد.
- مقایسه کیفیت
با اینکه مقایسه بین دو محصول الکترونیکی در یک وب سایت به راحتی ممکن است و یکی از مزایای روش تجارت الکترونیک است، اما برای مثال بررسی کیفیت یک عدد تی شرت از طریق وب امکان پذیر نیست.
- اختلالات اینترنت
با وجود تمام مزایای تجارت الکترونیک در زمینه دسترسی مشتریان با فروشنده، یکی از معایب تجارت الکترونیک وابستگی ۱۰۰ درصدی به اینترنت می باشد. در صورت قطعی اینترنت ارتباط مشتریان به صورت کامل قطع می گردد.
- محدودیت های جامعه
در هر جامعه ای ممکن است محدودیت هایی برای فروش محصولات خاصی وجود داشته باشد، در کسب کار آنلاین فروش محصولات غیر مجاز امکان پذیر نیست، چون نه از طرف بانک ها درگاه پرداخت ارائه می گردد و نه سازمان های مربوط به فیلترینگ اجازه فعالیت سایت هایی را می دهند که مشغول به فروش محصولات غیر مجاز است.
- نگهداری و بروز رسانی سایت
هر چه کسب و کار آنلاین بزرگ تر می شود داده های بیشتری نیز ایجاد می شود. نگهداری این داده ها نیازمند حافظه و پهنای باند اینترنت است. در کسب و کار آنلاین نیاز به متخصصین امنیت و شبکه و تجهیزات نگهداری هر روز بیشتر می شود.